नमस्कार मित्रांनो! आज आपण महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत महत्त्वाची असलेली नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना बद्दल बोलणार आहोत. अनेक शेतकरी मित्र मला विचारतात की या योजनेसाठी किती जमीन असणे आवश्यक आहे? तर चला आजच्या या लेखात या प्रश्नाचे संपूर्ण उत्तर जाणून घेऊया.
Table of Contents
नमो शेतकरी योजनेसाथी किती जमीन लागते? – Namo Shetkari Yojana Land Requirement
मित्रांनो, तुमच्यासाठी आनंदाची बातमी आहे! नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेसाठी कोणतीही निश्चित किमान जमीन मर्यादा नाही. होय, तुम्ही बरोबर ऐकलेत! तुमच्या नावावर फक्त शेतीयोग्य जमीन (cultivable agricultural land) असणे आवश्यक आहे, मग ती कितीही असो.
या योजनेअंतर्गत महाराष्ट्र शासन पात्र शेतकऱ्यांना वर्षाला ₹6,000 रुपये तीन हप्त्यांमध्ये देते. PM Kisan योजनेच्या ₹6,000 सोबत मिळून आपल्या महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना एकूण ₹12,000 वार्षिक मिळतात. सप्टेंबर 2025 पर्यंत सातवा हप्ता वितरित करण्यात आला असून 91.65 लाख शेतकरी कुटुंबांना या योजनेचा लाभ मिळत आहे.
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना म्हणजे काय? What is Namo Shetkari Yojana Land Requirement
मित्रांनो, नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना ही महाराष्ट्र राज्य सरकारने 26 ऑक्टोबर 2023 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते सुरू केली. ही योजना केंद्र सरकारच्या PM Kisan Samman Nidhi Yojana च्या धर्तीवर तयार करण्यात आली आहे.
या योजनेची घोषणा जून 2023 च्या अर्थसंकल्पात तत्कालीन उपमुख्यमंत्री व वित्तमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी केली होती. आपल्या राज्यातील 1.5 कोटींहून अधिक शेतकरी या योजनेसाठी पात्र आहेत.
योजनेचे उद्दिष्ट
| उद्दिष्ट | तपशील |
|---|---|
| शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ | वार्षिक ₹6,000 थेट खात्यात |
| शेती खर्चासाठी मदत | बीज, खत, कीटकनाशक खरेदीसाठी साहाय्य |
| आर्थिक स्थिती सुधारणा | कर्जमुक्त शेती करण्यास प्रोत्साहन |
| शेती टिकाऊता | दीर्घकालीन शेती उत्पन्न सुनिश्चित करणे |
योजनेअंतर्गत मिळणारे लाभ
आर्थिक लाभ एक नजरेत:
| तपशील | रक्कम |
|---|---|
| वार्षिक एकूण रक्कम | ₹6,000 |
| हप्त्यांची संख्या | 3 हप्ते |
| प्रत्येक हप्त्याची रक्कम | ₹2,000 |
| PM Kisan सोबत एकूण | ₹12,000 वार्षिक |
हप्त्यांचे वेळापत्रक:
| हप्ता | कालावधी | रक्कम |
|---|---|---|
| पहिला हप्ता | एप्रिल ते जुलै | ₹2,000 |
| दुसरा हप्ता | ऑगस्ट ते नोव्हेंबर | ₹2,000 |
| तिसरा हप्ता | डिसेंबर ते मार्च | ₹2,000 |
महाराष्ट्रात इतर अनेक योजना आहेत ज्या तुम्हाला उपयोगी पडतील. उदाहरणार्थ, शहरी गरीब योजना अंतर्गत गरीब कुटुंबांना आरोग्य सहाय्य मिळते.
जमीन संबंधी पात्रता – विस्तृत माहिती
किती जमीन आवश्यक आहे?
मित्रांनो, हा सर्वात महत्त्वाचा मुद्दा आहे. अनेकांना वाटते की मोठी जमीन हवी असेल, पण खरे तर नमो शेतकरी योजनेसाठी कोणतीही किमान किंवा कमाल जमीन मर्यादा नाही. हे PM Kisan योजनेच्या धर्तीवर आहे जिथे सर्व land holding शेतकरी पात्र आहेत.
जमिनीच्या पात्रतेच्या अटी |Namo Shetkari Yojana Land Condition
जमीन पात्रता तक्ता:
| अट | तपशील | आवश्यकता |
|---|---|---|
| जमिनीचा प्रकार | शेतीयोग्य जमीन (Cultivable Land) | अनिवार्य |
| मालकीची तारीख | 1 फेब्रुवारी 2019 पूर्वी | अनिवार्य |
| जमीन नोंदी | 7/12 आणि 8-अ उतारा | अनिवार्य |
| कुटुंब परिभाषा | पती, पत्नी आणि अल्पवयीन मुले | लागू |
| संस्थात्मक जमीन | ट्रस्ट/कंपनी नावाची जमीन | अपात्र |
महत्त्वाचे मुद्दे:
✅ तुमच्याकडे अगदी थोडी जमीन असली तरी चालेल
✅ जमीन शेतीसाठी वापरण्यायोग्य असावी
✅ जमीन 1 फेब्रुवारी 2019 पूर्वी तुमच्या नावावर असावी
✅ एकाच कुटुंबाला एकच लाभ मिळतो
नमो शेतकरी योजनेची पात्रता – Eligibility Criteria
मित्रांनो, आता बघूया की या योजनेसाठी कोण पात्र आहे.
मूलभूत पात्रता अटी
पात्रता चेकलिस्ट:
| क्र. | पात्रता | स्थिती |
|---|---|---|
| 1 | महाराष्ट्र राज्याचा रहिवासी | ✅ अनिवार्य |
| 2 | PM Kisan मध्ये नोंदणीकृत | ✅ अनिवार्य |
| 3 | आधार कार्डशी जोडलेले बँक खाते | ✅ अनिवार्य |
| 4 | आधार कार्ड | ✅ अनिवार्य |
| 5 | मोबाइल नंबर (आधारशी जोडलेला) | ✅ अनिवार्य |
| 6 | eKYC पूर्ण केलेले | ✅ अनिवार्य |
विशेष नोंद: PM Kisan लाभार्थी स्वयंचलितपणे नमो शेतकरी योजनेसाठी पात्र ठरतात. स्वतंत्र नोंदणी आवश्यक नाही.
अपात्र व्यक्ती – कोण पात्र नाही?
मित्रांनो, खालील व्यक्ती या योजनेसाठी पात्र नाहीत:
अपात्र श्रेणी तक्ता:
| श्रेणी | तपशील |
|---|---|
| आयकर भरणारे | मागील वर्षी income tax भरलेले शेतकरी |
| शासकीय कर्मचारी | केंद्र/राज्य कर्मचारी (वर्ग-4 सोडून) |
| संवैधानिक पदधारक | मंत्री, आमदार, खासदार, महापौर |
| उच्च पेन्शनधारक | ₹10,000+ मासिक pension घेणारे |
| व्यावसायिक | डॉक्टर, इंजिनियर, वकील, CA |
| NRI | अनिवासी भारतीय |
| संस्थात्मक जमीन | कंपनी/ट्रस्ट नावाची जमीन |
आवश्यक कागदपत्रे – Required Documents
मित्रांनो, नमो शेतकरी योजनेसाठी स्वतंत्र अर्ज करण्याची गरज नाही, परंतु PM Kisan योजनेसाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
कागदपत्र चेकलिस्ट
आवश्यक कागदपत्रांची यादी:
| क्र. | कागदपत्र | आवश्यकता |
|---|---|---|
| 1 | आधार कार्ड | अनिवार्य |
| 2 | महाराष्ट्र रहिवासी प्रमाणपत्र | अनिवार्य |
| 3 | मतदार ओळखपत्र | अनिवार्य |
| 4 | 7/12 उतारा | अनिवार्य |
| 5 | 8-अ उतारा | अनिवार्य |
| 6 | बँक खाते तपशील | अनिवार्य |
| 7 | मोबाइल नंबर | अनिवार्य |
| 8 | PM-KISAN नोंदणी क्रमांक | अनिवार्य |
| 9 | पासपोर्ट फोटो | आवश्यक |
| 10 | उत्पन्नाचा दाखला | ऐच्छिक |
अर्ज प्रक्रिया – Application Process कशी करावी?
नमो शेतकरी योजनेसाठी स्वतंत्र अर्ज आवश्यक नाही
मित्रांनो, ही सर्वात महत्त्वाची गोष्ट आहे – नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेसाठी कुठेही स्वतंत्र अर्ज करण्याची आवश्यकता नाही. PM Kisan योजनेत नोंदणीकृत सर्व शेतकरी स्वयंचलितपणे या योजनेसाठी पात्र ठरतात.
PM Kisan मध्ये नोंदणी कशी करावी?
जर तुम्ही PM Kisan योजनेत नोंदणीकृत नसाल तर खालील प्रक्रिया अनुसरा:
ऑनलाइन नोंदणी प्रक्रिया – चरणबद्ध मार्गदर्शन:
स्टेप 1: वेबसाइटला भेट द्या
- PM Kisan अधिकृत वेबसाइट वर जा
- “Farmers Corner” वर क्लिक करा
- “New Farmer Registration” निवडा
स्टेप 2: मूलभूत माहिती
- आधार कार्ड नंबर टाका
- मोबाइल नंबर द्या
- Captcha code भरा
- OTP verification पूर्ण करा
स्टेप 3: वैयक्तिक तपशील
- नाव (आधार कार्डानुसार)
- जन्मतारीख
- लिंग, जात श्रेणी
- बँक खाता तपशील
स्टेप 4: जमीन तपशील
- राज्य: महाराष्ट्र निवडा
- जिल्हा, तालुका, गाव
- Survey/खाता नंबर
- 7/12 उतारा तपशील
- जमिनीचे क्षेत्रफळ
स्टेप 5: कागदपत्रे अपलोड
- आधार कार्डाची प्रत
- 7/12 उतारा
- बँक पासबुक
- फोटो अपलोड
स्टेप 6: सबमिट
- सर्व माहिती तपासा
- Declaration वर tick करा
- Submit बटण दाबा
- Registration number नोंदवून ठेवा
ऑफलाइन अर्ज प्रक्रिया
मित्रांनो, जर तुम्हाला ऑनलाइन अर्ज करण्यात अडचण येत असेल तर:
✅ तालुका कृषी कार्यालय येथे जा
✅ ग्राम सेवक/तलाठी यांच्याकडे जा
✅ Common Service Center (CSC) ला भेट द्या
✅ आवश्यक कागदपत्रे सोबत घेऊन जा
✅ अधिकारी तुमची नोंदणी करतील
eKYC प्रक्रिया – अत्यंत महत्त्वाचे!
मित्रांनो, eKYC पूर्ण करणे अनिवार्य आहे. eKYC शिवाय हप्ता मिळणार नाही:
- PM Kisan वेबसाइटवर लॉगिन करा
- “eKYC” option निवडा
- आधार OTP-based eKYC करा
- किंवा Biometric eKYC करा
तुम्ही MahaDBT पोर्टल वापरून देखील इतर योजनांसाठी अर्ज करू शकता.
लाभार्थी Status कसे तपासावे?
नमो शेतकरी योजना Status तपासणी
मित्रांनो, तुमचा हप्ता आला की नाही हे तपासण्यासाठी:
Status तपासण्याची सोपी पद्धत:
पद्धत 1: Registration Number वापरून
| क्रमांक | कृती |
|---|---|
| 1 | nsmny.mahait.org/Beneficiary_Status/Beneficiary वर जा |
| 2 | “Registration Number” पर्याय निवडा |
| 3 | Registration Number टाका |
| 4 | Captcha code भरा |
| 5 | “Get Aadhaar OTP” वर क्लिक करा |
| 6 | मोबाइलवर आलेला OTP टाका |
| 7 | “Verify” करा आणि status पहा |
पद्धत 2: Mobile Number वापरून
- वेबसाइटवर “Mobile Number” option निवडा
- आधारशी जोडलेला मोबाइल नंबर टाका
- Captcha भरून OTP मिळवा
- Verify करून status पहा
PM Kisan Status तपासणी
PM Kisan Beneficiary Status वर जाऊन:
- आधार/मोबाइल/खाता नंबर वापरा
- Get Data वर क्लिक करून status पहा
महत्त्वाच्या तारखा आणि Deadlines
योजनेचा इतिहास
योजना Timeline:
| घटना | तारीख |
|---|---|
| योजना घोषणा (अर्थसंकल्प) | जून 2023 |
| शासन निर्णय | 15 जून 2023 |
| अधिकृत सुरुवात | 26 ऑक्टोबर 2023 |
| पहिला हप्ता | ऑक्टोबर 2023 |
| सातवा हप्ता | सप्टेंबर 2025 |
हप्त्यांचा संपूर्ण इतिहास
| हप्ता | तारीख | रक्कम |
|---|---|---|
| पहिला | ऑक्टोबर 2023 | ₹2,000 |
| दुसरा | नोव्हेंबर 2023 | ₹2,000 |
| तिसरा | फेब्रुवारी 2024 | ₹2,000 |
| चौथा | जून 2024 | ₹2,000 |
| पाचवा | ऑक्टोबर 2024 | ₹2,000 |
| सहावा | मार्च 2025 | ₹2,000 |
| सातवा | सप्टेंबर 2025 | ₹2,000 |
यशोगाथा आणि आकडेवारी
लाभार्थी आकडेवारी
सातव्या हप्त्याची माहिती (सप्टेंबर 2025):
| तपशील | आकडेवारी |
|---|---|
| एकूण लाभार्थी | 91.65 लाख शेतकरी कुटुंबे |
| वितरित रक्कम | ₹1,892.61 कोटी |
| कालावधी | एप्रिल-जुलै 2025 |
एकूण सात हप्त्यांची माहिती:
- एकूण वितरण: ₹13,023 कोटी (अंदाजे)
- लाभार्थी: 91+ लाख शेतकरी कुटुंबे
- सर्व 36 जिल्ह्यांमध्ये कवरेज
PM Kisan सोबत एकूण लाभ
दोन्ही योजनांमधून एकूण लाभ:
| योजना | रक्कम | स्रोत |
|---|---|---|
| PM Kisan | ₹6,000 वार्षिक | केंद्र सरकार |
| Namo Shetkari | ₹6,000 वार्षिक | राज्य सरकार |
| एकूण | ₹12,000 वार्षिक | – |
सामान्य प्रश्न – FAQ
मित्रांनो, तुम्ही सर्व नेहमी विचारत असलेले प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे:
1. Namo Shetkari Yojana साठी किती जमीन लागते?
उत्तर: मित्रांनो, नमो शेतकरी योजनेसाठी कोणतीही निश्चित किमान किंवा कमाल जमीन मर्यादा नाही. तुमच्या नावावर फक्त शेतीयोग्य जमीन (cultivable land) असणे आवश्यक आहे. जमीन 1 फेब्रुवारी 2019 पूर्वी नोंदवहीत असावी.
2. Application online कसे करावे?
उत्तर: नमो शेतकरी योजनेसाठी स्वतंत्र application आवश्यक नाही. PM Kisan योजनेत नोंदणीकृत शेतकरी स्वयंचलितपणे पात्र ठरतात. PM Kisan मध्ये नोंदणी येथे करा.
3. Documents कोणते लागतात?
उत्तर: आवश्यक documents – आधार कार्ड, 7/12 उतारा, 8-अ, बँक खाते तपशील, मोबाइल नंबर, PM Kisan registration number, रहिवासी प्रमाणपत्र.
4. Eligibility check कसे करावे?
उत्तर: तुम्ही PM Kisan मध्ये नोंदणीकृत असाल आणि महाराष्ट्रातील रहिवासी असाल तर तुम्ही पात्र आहात. Status nsmny.mahait.org वर तपासा.
5. नमो शेतकरी योजनेत किती पैसे मिळतात?
उत्तर: वर्षाला ₹6,000 रुपये तीन हप्त्यांमध्ये प्रत्येकी ₹2,000 मिळतात. PM Kisan सोबत एकूण ₹12,000 वार्षिक मिळतात.
6. Payment status कसे तपासावे?
उत्तर: testdbtnsmny.mahaitgov.in वर जाऊन registration number किंवा mobile number वापरून status तपासा. OTP verification करून payment details पहा.
7. हप्ता कधी येतो?
उत्तर: वर्षातून तीन हप्ते येतात – एप्रिल-जुलै (पहिला), ऑगस्ट-नोव्हेंबर (दुसरा), डिसेंबर-मार्च (तिसरा). प्रत्येक हप्ता ₹2,000 असतो.
8. कोणते शेतकरी अपात्र आहेत?
उत्तर: आयकर भरणारे, शासकीय कर्मचारी, संवैधानिक पदधारक, ₹10,000+ निवृत्तीवेतनधारक, व्यावसायिक (डॉक्टर/वकील/इंजिनियर), NRI आणि संस्थात्मक जमीन धारक अपात्र आहेत.
9. PM Kisan आणि Namo Shetkari मध्ये काय फरक आहे?
उत्तर: PM Kisan ही केंद्र सरकारची योजना आहे (सर्व राज्यांसाठी) तर Namo Shetkari ही महाराष्ट्र राज्य सरकारची योजना आहे. दोन्ही योजनांमधून ₹6,000-₹6,000 असे एकूण ₹12,000 वार्षिक मिळतात.
10. बँक खाते बदलायचे असेल तर काय करावे?
उत्तर: PM Kisan वेबसाइट वर लॉगिन करून बँक खाते तपशील update करा. तालुका कृषी कार्यालयाशी संपर्क साधा. नवीन खाते आधारशी जोडलेले असावे.
संपर्क माहिती आणि साहाय्य
अधिकृत वेबसाइट्स आणि लिंक्स
नमो शेतकरी योजना:
- मुख्य वेबसाइट: nsmny.mahait.org
- Status Portal: testdbtnsmny.mahaitgov.in
- Beneficiary Status तपासा: nsmny.mahait.org/Beneficiary_Status/Beneficiary
PM Kisan योजना:
- अधिकृत वेबसाइट: pmkisan.gov.in
- Beneficiary Status तपासा
- नवीन नोंदणी करा: pmkisan.gov.in/registrationformnew.aspx
महाराष्ट्र शासन पोर्टल:
- MahaDBT Portal – सर्व योजनांसाठी
- Maharashtra Schemes यादी
स्थानिक साहाय्य कुठे मिळेल?
संपर्कासाठी:
✅ तालुका कृषी कार्यालय (District Agriculture Office)
✅ ग्राम सेवक/तलाठी
✅ Common Service Center (CSC)
✅ जिल्हा परिषद कृषी विभाग
मदतीसाठी आवश्यक माहिती
संपर्क करताना सोबत ठेवा:
- PM Kisan Registration Number
- आधार कार्ड नंबर
- मोबाइल नंबर
- बँक खाता तपशील
- जमीन तपशील (7/12)
निष्कर्ष
मित्रांनो, आजच्या या लेखात आपण नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना बद्दल संपूर्ण माहिती पाहिली. या योजनेसाठी कोणतीही किमान किंवा कमाल जमीन मर्यादा नाही – फक्त तुमच्या नावावर शेतीयोग्य जमीन असणे आवश्यक आहे.
मुख्य मुद्दे एका नजरेत:
✅ जमीन आवश्यकता: कोणतीही निश्चित मर्यादा नाही, फक्त cultivable land असावी
✅ आर्थिक लाभ: ₹6,000 वार्षिक (PM Kisan सोबत एकूण ₹12,000)
✅ अर्ज प्रक्रिया: स्वतंत्र application नाही – PM Kisan लाभार्थी स्वयंचलित पात्र
✅ पात्रता: महाराष्ट्र रहिवासी + PM Kisan नोंदणी + आधार-बँक link
✅ वितरण: DBT द्वारे थेट बँक खात्यात
तुम्ही आजच करावे:
जर तुम्ही अजून PM Kisan योजनेत नोंदणी केली नसेल तर आजच pmkisan.gov.in वर जाऊन नोंदणी करा. तुमच्याकडे शेतीयोग्य जमीन असेल तर तुम्ही ₹12,000 वार्षिक लाभासाठी पात्र आहात.
महाराष्ट्र शासनाच्या इतर योजनांबद्दल जाणून घेण्यासाठी आमच्या वेबसाइटला भेट द्या. तेथे तुम्हाला सर्व सरकारी योजनांची सोप्या भाषेत माहिती मिळेल.
महत्त्वाचे सांगायचे आहे: eKYC पूर्ण करणे अनिवार्य आहे. बँक खाते आधारशी जोडलेले असावे. सर्व कागदपत्रे अद्ययावत ठेवा.
आपल्या शेतकरी मित्रांना ही माहिती शेअर करा जेणेकरून त्यांनाही या योजनेचा लाभ मिळू शकेल!
अस्वीकरण: ही माहिती ऑक्टोबर 2025 पर्यंतची आहे. अधिकृत माहितीसाठी कृपया अधिकृत सरकारी वेबसाइट तपासा.
तुम्हाला हा लेख उपयुक्त वाटला का? खाली कमेंट करून नक्की सांगा!